تاریخچه روانشناسی کار

روانشنانسی کار به منظور بالابردن رضایت از کار و بازده، از مکتب های نام برده شده عناصر مختلفی را به عاریت گرفته است تا بتواند رفتار انسان در محیط کار را تشریح کند. در تعریفی دیگ از هون و میشل، روانشناسی کار عبارت است از علم بررسی مجموعه عوامل و متغیرهایی که رفتار فرد را در دنیای کار تحت تاثیر قرار میدهند که این عوامل با ابعاد شخصیت افراد ارتباط دارند زیرا صفات شخصیت و ابعاد آن با فرآیندهای تنیدگی ارتباط مستقیمی دارند. فرضیه بنیادی روان شناسی کار این است که می توان هم رضایت کارگران را بهبود بخشید و هم بازده آنها در کار را افزایش داد.

تاریخچه روانشناسی کار

روانشناسی کار نظیر هر رشته عملی دیگر تاریخچه ای دقیق و مشخص دارد و مسیری تکامی را طی نموده است. در مطالعه تاریخچه روانشناسی کار برخی از سال ها حائز اهمیت خاصی هستند که به شرح زیر قابل ذکرند.

از سال 1895 میلادی خدمات روانشناسی کار به طور غیررسمی در برخی از مدارس آمریکا ارائه می شد. در سال 1908 میلادی موسسه ای به وجود آمد که هدف آن کمک به نوجوانانی بود که ترک تحصیل نموده و نتوانسته بودند به کاری اشتغال ورزند.

سال 1909 میلادی- روانشناسی کار با کار فرانگ پارسونز، پدر راهنمای شغلی و حرفه ای در بستون آمریکا آغاز گردید. مهم ترین کار پارسونز، سازمان دهی به فعالیت هایی بود که در زمینه راهنمایی و خصوصا راهنمایی شغلی و حرفه ای معمول می شد.

درسال 1913، اولین خدمات روانشناسی کار به طوررسمی از طریق موسسه اطلاعات شغلی و حرفه ای در بستن ارائه گردید و اولین مجله حرفه ای یعنی بولتن حرفه ای در سال 1915 میلادی انتشار یافت.

سال 1917 میلادی- شرکت فعالانه آمریکا در جنگ جهانی اول، ایجاب نمود که آن کشور افراد متخصص را در زمینه های گوناگون تربیت و به میدان های جنگ گسیل دارد. اولین عاملی که در آن زمان برای موفقیت شغلی نظر متخصصان را به خود جلب کرد بالا بودن بهره هوشی افراد بود.

سال 1927 میلادی – این سال نقش مهمی در پیشرفت روانشناسی کار ایفا می کند. زیرا در این سال تحقیقات اولیه برای اندازه گیری رغبت آغاز و پیگیری گردید. تهیه پرسشنامه شغلی استرانگ شروع شد که بعد ها پس از تکمیل یکی از مهم ترین پرسشنامه های تعیین رغبت شغلی را تشکیل داد. در همین سال هال استاد دانشگاه یل با استفاده از نظریه های گذشتگان درصدد برآمد ماشینی بسازد که بدان وسیله بتواند موفقیت شغلی فرد را در مشاغل آینده اش پیش بینی کند. گرچه هال موفق شد چنین ماشینی بسازد اما کارش چندان کامل و جالب نبود.

سال 1931 میلادی –بر اثر شیوع بحران بیکاری و پایین بودن سطح زندگی کارگران در فاصله بین دو چنگ جهانی، موسسه ای در دانشگاه مینوسوتا در آمریکا ایجاد شد و ماموریت یافت تا راه چاره ای برای نابسامانی های حاصل از بیکاری پیداکند.

در اجرای این طرح پاترسون و همکارانش درصدد برآمدند تا از طریق اجرای برنامه جامعی به هدف های زیر نائل شوند:

• شناسایی کامل استعدادهای افراد بیکار با استفاده از کاربرد آزمون های متعدد
  
• تهیه و اجرای برنامه های مناسب برای آموزش مجدد بیکاران
  
• شناسایی مشاغلی که احتمالا می توانست با توجه به شرایط موجود در آن زمان شاغلین را از موفقیت بیشتری برخوردار سازد.
  

سال 1933 میلادی –در این سال با تشکیل مرکز اشتغال و کاریابی در آمریکا اقداماتی برای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا برای توزیع کارگر به وجود آمد. بدین معنی هر فردی که تقاضای کار میکرد، از طریق این مرکز با توجه به خصوصیات فردی و نیازهای شغلی جامعه به شغل مناسبی گمارده می شد.

سال 1941 میلادی- با بمباران پرل هاربر و شرکت فعالانه آمریکا در جنگ دوم جهانی، عصر نوینی درروانشناسی کار آغاز شد. نیاز مبرم به وجود افراد متخصص برای امور جنگی، در توسعه و گسترش روانشنانسیی کار صفحات جدیدی را گشود. با استفاده از روش تحلیل عوامل، در تهیه و بررسی، نتایج آزمون ها معیارهای دقیق تر و عینی تری برای پیش بینی موفقیت شغلی معین شد.

تاریخچه روانشناسی در ایران

روان شناسی در ایران، تحت عنوان علم النفس یا اخلاق، از قرن ها پیش مورد توجه بوده است و دانشمندان مثل فارابی، ابن سینا و ملاصدرا هر یک به نوعی از علم النفس صحبت کرده اند. اما روان شناسی علمی، به صورتی که امروزه مطرح است، پس از تاسییس دانشگاه تهران، دانشسراهای مقدماتی و دانشسرای عالی (دانشگاه تربیت معلم فعلی) گسترش می یابد.

گسترش روان شناسی در ایران و علاقه جوانان به این رشته روز به روز در حال افزایش است. علاقه مندی دخترها به این رشته، مثل اکثر کشورهای جهان، بیشتر از علاقه مندی پسرهاست. تعداد کتاب هایی که هر سال در این رشته به چاپ می رسد بیش از 100 عنوان است.

 این مقاله بخشی از کتاب اصول و روانشناسی کار نوشته مسعود فاضلی راد بود. در این کتاب سعی شده است مطالبی که مورد نیاز مدیران، کارکنان و کارگران محترم و حتی تمامی افرادی که به نوعی مشغول کار هستند به رشته تحریر درآید. مبحث مهم و جالبی که برای یک فرد جویای کار و یا در حال کار می تواند خواندنی باشد مبحث شخصیت افراد در ارتباط با کار است.

در این کتاب  به طور کامل تیپ های شخصیتی، ابعاد و مشرب های شخصیتی و اینکه هرکدام متناسب با چه شغلی است فراهم شده است. مطلب دیگر این که، این کتاب می تواند برای تمامی مدیران و کارکنان و همه افراد خواننده آن مفید و جالب باشد؛ زیرا هر فردی به راحتی می تواند با محتوای کتاب ارتباط برقرار کند.