جایگاه واحدهای صنفی کوچک و متوسط در اقتصاد ایران

در سال های اخیر اهمیت و نقش واحدهای صنفی کوچک و متوسط، هم در کشورهای صنعتی و هم در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش بودهاست. با ظهور فناوری های جدید که در تولید، تحولاتی در روش های تولید، توزیع و ساختار تشکیلاتی بنگاه ها پدید آمده است، به اهمیت بنگاه های کوچک و متوسط افزوده است. دولت هایی به منظور تضمین رقابت در بازار آزاد و جلوگیری از انحصار بنگاه های بزرگ، همیشه سیاست های ویژه ای برای ارتقاء بنگاه های کوچک و متوسط اتخاذ نموده اند. به گونه ای که بنگاه های کوچک و متوسط خود می توانند بستری مناسب برای ایجاد صنایع رقابت پذیر محسوب شوند.

جایگاه واحدهای صنفی کوچک و متوسط –SMEها - دراقتصاد و توسعه ایران

یکی از اولیت های اساسی در برنامه توسعه اقتصادی بسیاری از کشورها، ایجاد و حمایت از بنگاه های کوچک و متوسط است. بنگاه های کوچک در ایجاد اشتغال و فراهم کردن بستر مناسب برای افزایش تولیدات و صادرات نقش مهمی دارند. در اکثر کشورها، بنگاه های کوچک و متوسط عامل جذب و اشتغال بخش عظیمی ازجمعیت کشورها و آموزش نیروی کار متخصص هستند.

آنچه در کارایی این واحدها در اقتصاد هر کشوری موثر می باشد، این است که در این واحدها در یک فضای رقابتی با کمترین هزینه و زمان همراه با رعایت استانداردهای مختلف انتقال، نگهداری، فروش کالاها یا خدمات خود را به مصرف کنندگان ارایه دهند.

علل گسترش واحدهای صنفی در سال های اخیر

با توجه به مطالعات و تحقیقات و تجربه، عوامل موثر بر گسترش واحدهای صنفی عبارت اند از:

تورم

در شرایط تورمی، افراد سعی می کنند کمتر پول نقد نگهداری کنند و بیشتر ترجیح می دهند که همراه افزایش تورم، حداقل قدرت خرید پس اندازشان ثابت بماند. در سال های اخیر با افزایش ارزش ملک واحد صنفی در اثر نرخ تورم و همچنین افزایش ارزش کالاهای نگهداری شده در این واحدها عاملی در جهت گسترش این واحد ها می باشند.

امتیازات ویژه جواز کسب

درحال حاظر از جمله شرایط دریافت وام و تسهیلات از سیستم بانکی و ضمانت افراد متقاضی، داشتن جواز کسب است که این عامل از جمله عوامل گسترش واحدهای صنفی می باشد.

عدم نیاز به سرمایه بالا

برای ایجاد یک واحد خرده فروشی به نسبت بسیاری از فعالیت های تولیدی، نیاز به سرمایه کمی است. معمولا برای افراد بیکار یکی ازآسان ترین روش های اشتغال، تهیه سرمایه مختصر برای ایجاد یک واحد خرده فروشی میباشد.

نرخ بیکاری

در سال های اخیر تعداد فرصت های شغلی ایجاد شده کمتر از عرضه نیروی کار بوده و در نتیجه نرخ بیکاری افزایش یافته است و بسیاری ازافراد بیکار برای گذراندن زندگی به روش های مختلف اقدام به ایجاد واحد صنفی نموده اند.

راحتی و آسانی کار

راحتی و آسایش افراد شاغل در بخش های خدماتی نسبت به کارهای صنعتی از عوامل گسترش واحدهای صنفی کوچک و متوسط است.

دلایل اهمیت واحدهای صنفی کوچک

بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که راه حل مشکل بیکاری، فقر و دستیابی به توسعه اقتصادی در کشورهای جهان سوم، توسعه کسب وکارهای کوچک و متوسط در این کشورها است که دلایل عمده کارشناسان عبارت است از:

• توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط با استفاده ازمنابع اندک: یک از موانع توسعه کشورها، محدودیت منابع سرمایه گذاری است. با استفاده از جمع آوری و جذب سرمایه های اندک و راکد می توان نسبت به راه اندازی کسب وکارهای کوچک و همچنین اشتغال زایی روی آورد.
  
• کمک به اشتغال زایی با گسترش کسب و کارهای کوچک و متوسط با جذب سرمایه های محدود و توسعه و گسترش تعداد کسب وکارها می توان مشاغل بیشتری را ایجاد نمود.
  
• اتکای کسب و کارهای کوچک بر منابع داخلی: درشرایطی که به لحاظ سیاسی و یا به لحاظ اقتصادی امکان استفاده از منابع خارجی وجودندارد، منابع داخلی از امتیاز بسیار بالایی برخوردار است. کسب و کارهای کوچک، بابهره گیری از سرمایه های اندک و همچنین اعتبارات دریافتی اندک از بانک ها و با استفاده از کالاهای واسطه ای و سرمایه های داخلی می توانند به فعالیت های خود ادامه دهند.
  
• انعطاف پذیری بالا در کسب و کارهای کوچک: این کسب وکارها قادرند تا خود را با شرایط مختلف تطبیق و سازو کارهای لازم را جهت ادامه فعالیت خود فراهم نمایند.
  
• کسب و کارهای کوچک پرورش دهنده نیروهای متخصص: درکسب و کارهای کوچک، غالبا نیاز کمتری به آموزش و تخصص در سطوح عالی است. افرادشاغل در این کسب و کارها پس ازمدتی از تجربه مفیدی برخوردار می شوند و می توانند درکسب و کارهای بزرگ از این تجربیات استفاده کنند. بنابراین هزینه آموزش در کسب وکارهای کوچک به نحو قابل ملاحظه ای پایین است.
  
• مدیریت و کنترل کسب و کارهای کوچک با هزینه های ناچیز: عملیات در کسب و کارهای کوچک در اندازه های محدود می باشد. در نتیجه هزینه مدیریت و کنترل آن ها درمقایسه با کسب و کارهای بزرگ، بسیار اندک می باشد.
  

تاثیرات کسب و کارهای کوچک و متوسط بر اقتصاد

SME را از روی تاثیرات عمده ای که روی اقتصاد دارند می توان شناسایی کرد. اهم این تاثیرات عبارتند از:

• نوآوری: SME ها در صنایعی که نوآوری زیادی داشته و نیروی کارفنی در آن ها نسبتا مهم است، در مقایسه با بنگا ههای بزرگ دارای مزیت نسبی درنوآوری هستند.
  
• کارآفرینی و توسعه اقتصادی: پرچمداران ایجاد فرصت های شغلی، اشتغال و درآمدزایی عمدتا بنگاههای کوچک و متوسط، هستند.
  
• پویایی صنعتی: صنایع کوچک نقش مهمی در تحول صنعتی ایفا کرده اند. بنگاه های جدید، و بالطبع کوچک، درهر صنعت با تولیدات خود موجب تحول آن صنعت می شوند و درنهایت قدرت بازار بنگاه های قوی را محدود می سازند.
  
• صرفه جویی در مصرف سرمایه
  
• تامین تعادل های اجتماعی و منطقه ای از طریق جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها
  
• وابستگی ناچیز به محصولات خارجی و صرفه جویی دراستفاده از ارزهای خارجی
  
• توسعه صنعت توریسم
  
• توجه به محیط زیست
  
• خصوصی سازی 
  

این مقاله بخشی از کتاب نقش وجایگاه واحدهای صنفی  واحدهای کوچک و متوسط نوشته محمد احمدی نیا، حمید نبی لو و مریم احمدی نیا بود. برای مطالعه دقیق تر و کاملتر تاثیرات واحدهای صنفی کوچک و متوسط بر اقتصاد ایران و جهان پیشنهاد میشود این کتاب  را مطالعه کنید.